Bij het aanvragen van een omgevingsvergunning voor bouwen of verbouwen wordt de aanvraag getoetst aan:
Een gemeenteraad kan aanvullende eisen stellen aan het verlenen van de omgevingsvergunning als aanwezige (of te verwachten) niet-beschermde cultuurhistorische waarden in het geding zijn.
Als de cultuurhistorische waarden in het bestemmingsplan niet goed vastliggen, is er geen planologische bescherming. Een gemeente kan dan op basis van een goede ruimtelijke ordening een omgevingsvergunning niet weigeren. Steeds meer bouwwerken zijn bovendien vergunningvrij, wat betekent dat veel meer bouw of verbouwplannen toegestaan zijn.
Voor een aanvraag voor een omgevingsvergunning is de reguliere procedure van toepassing. Deze duurt in principe 8 weken. Binnen 8 weken moet de gemeente een besluit genomen hebben. Als deze aanvraag wordt gedaan samen met een activiteit monument dan is de uitgebreide procedure van 26 weken van toepassing. Ook voor het onderdeel ‘bouw’ geldt dan een uitgebreide procedure.