Ook bij andere onderdelen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning – zoals slopen, aanleggen, gebruiken in afwijking van en monumenten kaders – toetst de gemeente aan de regels. Bij een aanpassing aan een (rijks)monument, beschermd stads- of dorpsgezicht, archeologie of als er wordt afgeweken van het bestemmingsplan moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd.
Zo worden de bouwplannen voor gebouwde monumenten – zoals rijksmonumenten, provinciale en gemeentelijke monumenten – getoetst aan de regels van het bestemmingsplan en de erfgoedverordening voordat een vergunning wordt afgegeven. De vergunningaanvraag wordt ook voorgelegd aan de welstandscommissie of monumentencommissie (of een combinatie van beiden). Deze adviseert het College van Burgemeester en Wethouders in haar besluit.
In een erfgoedverordening zijn regels met betrekking tot de vergunningverlening van (rijks)monumenten opgenomen. Bij rijksmonumenten zijn de monumentale waarden het uitgangspunt bij toetsing. Voor beschermde stads- en dorpsgezichten zijn de regels in het bestemmingsplan het toetsingskader. Bij (ver)bouwen aan provinciale en gemeentelijke archeologische monumenten is een omgevingsvergunning nodig, waarvoor gekeken wordt naar de provinciale of gemeentelijke verordening.
De monumentencommissie is (vaak) een integrale commissie van onafhankelijke deskundigen die het College van Burgemeester en Wethouders, gevraagd en ongevraagd, adviseert over bouwplannen waarvoor een monumentenvergunning vereist is. De commissie baseert haar advies op een gemeentelijke erfgoedverordening. Het College van Burgemeester en Wethouders mag het advies van de monumentencommissie naast zich neerleggen, maar niet zonder een goede onderbouwing. Een advies van de monumentencommissie wordt in de nota van antwoord van het bestemmingsplan behandeld.
Je kunt vergaderingen van de monumentencommissie bijwonen en in spreken op voor jou relevante onderwerpen.
